Większość zwierząt, szczególnie owadów, zapadła już w zimowe odrętwienie. Aktywność wśród gałęzi drzew wykazują jedynie niektóre gatunki ptaków pozostających u nas na zimę -  sikorki bogatki i modre, ubogie oraz sosnówki, a także blisko z sikorami spokrewnione raniuszki. Te gatunki z reguły nie są zbyt głośne, w przeciwieństwie do skrzeczących w koronach drzew sójek oraz dzięciołów, których odgłos żerowania – stukania w pień - słychać z daleka bardzo wyraźnie. Dźwięk ten rozchodzi się po całym lesie w wyniku rezonowania pni drzew, w których ptak poszukuje i z których wydłubuje larwy owadów. Najczęściej stuka dzięcioł duży. Ale możemy spotkać również jego kuzynów dzięcioła czarnego, zielonego oraz inne gatunki. Bezszelestnie przeleci czasami myszołów.

W zimowym lesie spotykamy również ptaki, których nie było tu latem i jesienią. Przylatują do nas z północy mało płochliwe jemiołuszki oraz gile. Czasami widuje się zięby jer.

Zwierzęta, które nie zasypiają, szukają pożywienia w lesie i poza nim. Jeśli nie zaobserwujemy zwierząt bezpośrednio, na pewno spotkamy ślady ich aktywności. Przy leśnych dróżkach, pod drzewami, można spotkać delikatnie odgarnięty śnieg i wystające spod niego ogryzione krzewinki borówki i wrzosu, to nieomylny ślad żerowania sarny. W pobliżu będzie można znaleźć wygniecione w śniegu zagłębienie znaczące miejsce odpoczynku zwierzęcia.

Obdarte z kory młode sosny, ślady siekaczy na gładkiej korze świerka i okorowane drewno sosnowe świadczą o żerowaniu jeleni. Takie uszkodzenia drzew, nazywane przez leśników spałowaniem, są wynikiem wzmożonego zapotrzebowania jeleni na znajdujące się w korze garbniki, wapno i fosfor, a także sole mineralne potrzebne na budowę poroża i kośćca oraz zachowania równowagi biochemicznej organizmu. Wreszcie zima to czas godów i zalotów wielu gatunków, np. lisów, dzików czy wilków. 

Tropy zwierząt odciśnięte w śniegu pomogą poznać zimowe życie lasu. Zimą jest o wiele lepsza okazja niż latem, aby nauczyć się rozpoznawania tropów zwierząt leśnych. Z łatwością można odnaleźć tropy jelenia, sarny i dzika, bywa że łosia i wilka też. Widać także tropy drobniejszych ssaków – wiewiórki, kuny, zająca, a nad ciekami wodnymi – wydry lub norki.  

Warto odwiedzić las zimową porą wybierając się na pieszą wycieczkę. Okaże się wtedy, że nie cała przyroda zapadła w głęboki sen. Nawet, gdy nie błyśnie nisko zawieszone o tej porze roku słońce, przekonamy się, że w białym, zimowym, styczniowym lesie jest naprawdę pięknie.

fot. P. Szymański